GEVRAAGD ADVIES SCHULDHULPVERLENING

GEVRAAGD ADVIES BETREFFENDE GEMEENTELIJKE BELEIDSBRIEF SCHULDHULPVERLENING

Juni 2021

 

Aanleiding van het advies

Dit gevraagde advies is gemaakt op de toegezonden gemeentelijke brief betreffende: schuldhulpverlening april 2021.

 

Visie Participatieraad

Ook uit deze gemeentelijke brief betreffende schuldhulpverlening van de gemeente blijkt, dat zij te veel in hokjes denkt en zo ook met de burger omgaat.

Er kan meer bereikt worden als er wordt geluisterd naar de burger. Het gaat om maatwerk; inventariseer wat de hulpvraag is en maak gezamenlijk een plan.

In de brief wordt gesproken over: kwetsbare groepen, laagopgeleid, verschillende doelgroepen. Aan een dergelijke kwalificatie kleeft een negatieve connotatie; daar moeten we vanaf. Beter is het om te onderzoeken of dit kan worden weggelaten. Elk persoon is namelijk uniek en kan je niet scharen onder groepen. Termen als laagopgeleid gelieve helemaal weg te laten, hier anders gebruik te maken van: theoretisch-, dan wel praktisch opgeleid, het ondersteunt de hulpvraag ook niet, ook niet bij Schuldhulp.

Schulden zijn onder meer ontstaan door hoge huren, een verhoging van de energiekosten, verhoging van de ziektekostenpremie, hogere eigen bijdrage bij hulpmiddelen en een verhoging van de BTW op voedingsproducten. Het verliezen van werk/baan door ziekte enzovoort. Een bijstandsuitkering en /of inkomen is niet of nauwelijks geïndexeerd. En zo is het gemakkelijk in de armoede te geraken en ontstaan er schulden.

De punten van dit advies is mede gemaakt op binnen gekomen signalen en beschreven vanuit het gedachtengoed van inclusie. (Zie hiervoor 2 beschreven signalen bij Schulden klein houden)

 

ADVIES:

Schuldhulpverlening:

  1. Plaats toegankelijke, duidelijke informatie over schuldhulpverlening op de website van de gemeente. Een door de gemeente gebruikte App kan daartoe ook bijdragen, alsmede een verwijzing in de Stadspas, Werkwoord of Mug, waarbij de tekst in het gebruikte lettertype Arial, 12pt, standaard gebruikt wordt.
  2. Ook het openen van een 0800 (Gratis) telefoonnummer, die mensen anoniem kunnen bellen en daar uitgebreide informatie kunnen krijgen over schuldhulpverlening.
  3. Laat schuldsanering, schuldenaflossing en schuldenrust uitvoeren door en binnen de gemeentelijke instanties. Dit schept duidelijkheid voor burgers die in één van deze trajectvormen terecht komen. Ook behoeft de cliënt het verhaal maar 1 keer (aan dezelfde ambtenaar) te vertellen en behoeft er geen overdracht van gegevens van cliënt aan derden te worden overgedragen.
  4. Stop met het uitbesteden van schuldtrajecten aan externe bedrijven. Aan schulden van cliënt/cliënten mag geen verdienmodel zitten.
  5. Lopende schuldtrajecten, die door de gemeente zijn “uitbesteed” aan externe bedrijven, dient de gemeente volledige verantwoording te nemen/te hebben, wanneer het traject “misloopt” door wangedrag van het bedrijf, dan wel dat het bedrijf tussentijds failliet gaat, zodat de cliënt/cliënten daarvan niet de dupe worden.
  6. De gemeente dient zorg te dragen, dat deze bedrijven die cliënten begeleiden bij de schuldsanering/schuldenaflossing, dat deze cliënten maandelijks een afschrift krijgen, hoe en wat er met de gelden gebeurt, dit afschrift moet zowel digitaal als per post verstrekt worden door deze bedrijven.
  7. Schuldsanering en/of schuldenaflossing mag nooit langer duren dan maximaal 3 jaar.
  8. De Buffer die tijdens de schuldsanering/schuldenaflossing wordt opgebouwd door Kindergebondenbudget/kinderbijslag dan wel toeslagen die niet bij schuldsanering/schuldenaflossing betrokken zijn, de Buffer te stellen op 3.000,00 euro. Het bedrag wat hierboven komt deze aan te bieden voor het “leef comfort”, te vergroten en/of als cliënt vraagt om extra financiën voor bijzondere gelegenheid.
  9. Gebruik vakantiegeld nooit voor aflossing van schuldsanering en/of schuldenaflossing/regeling.
  10. Hevel de schuld(en)/schuldsanering/schuldenaflossing niet over op kinderen. Indien een ouder en/of ouders, die in één van de schuldtrajecten beland zijn en overlijden, ook niet als de kind(eren) de leeftijd hebben van 18 jaar en wonend zijn op het adres van de overleden ouder(s).
  11. Schulden die ontstaan zijn doordat één van de ouders buiten het gezin om “foutieve” handelingen heeft gepleegd, waardoor er schulden zijn ontstaan en daarmee het gezin in een schuldentraject heeft gebracht en deze ouder weggaat bij het gezin door een scheiding of overlijden mag de schuld niet verhaald worden op de andere ouder en gezinsleden/kinderen ook al hebben die de leeftijd van 18 jaar bereikt, die thuis of uithuizig wonen.
  12. Kinderen mogen nooit de dupe worden van schulden die ontstaan zijn bij een ouder/ouders.
  13. De gemeente dient de kinderen te ondersteunen die naar school gaan, waarvan de ouder/ouders betrokken zijn in een schuldenaflossing, door de “extra” kosten die bij een schoolopleiding voorkomen, te vergoeden.
  14. Ondersteun gezinnen, waarvan kinderen dan wel volwassenen een uitgebreide hulpvraag hebben, daar zij fysiek dan wel zintuiglijk tegen problemen aanlopen.
  15. Voor een ouder en of ouders, waarbij een kind en/of kinderen betrokken zijn bij een schuldtraject, moeten wel in de gelegenheid blijven gesteld, zodat er aan sport gedaan kan worden, zowel in het kunnen sporten, de weg naar de accommodatie toe en als abonnement en kleding.
  16. Cliënt/Cliënten en gezinsleden, die in een schuldtraject zitten, maar tijdens dit schuldtraject zijn aangewezen op een hulpmiddel en/of medicijnen, waarbij een eigen bijdrage dan wel dat er voor het verkregen hulpmiddel en/of medicijnen een geheel eigenbetaling hiervoor moeten doen, de gemeente hiervoor de betaling doet.
  17. Indien het onderkomen van de cliënt/cliënten van een slechte isolatie is voorzien, moet de gemeente druk naar de verhuurder brengen om het bedoelde onderkomen zo snel mogelijk op goede wijze te isoleren, dan wel een huurverlaging aanvragen, zodat de kosten van het object, nadat het schuldtraject is afgesloten, voor betrokkene geen onnodige energieonkosten met zich meebrengt.
  18. Cliént/Cliënten, die in een schuldtraject beland zijn, deze direct voorzien van een toegangspas van de Voedselbank en Stadspas, ook hierbij behoeft er geen overdracht van gegevens te worden gedaan en cliënt/cliënten behoeven het geheel niet nogmaals te vertellen en alle papieren niet nogmaals geprint te mee hoeven te nemen.
  19. Indien uit meegebrachte gegevens blijkt, dat er geen reismogelijkheden zijn om het sociale netwerk in stand te kunnen houden en om “zwartrijden” en daarmee boetes te voorkomen, moet de gemeente 1 of 2 ov-kaarten (vorm van abonnement) verstrekken aan cliënt/cliënten, dit zou bijvoorbeeld gekoppeld kunnen worden aan de Stadspas.
  20. Voor cliënt/cliënten en gezinsleden moet een fiets dan wel OV kaart worden verstrekt om het sociale netwerk in stand te kunnen houden of het kunnen gaan naar school of sportaccommodatie, die zich niet op loopafstand bevind(en).
  21. Voor abonnementen, die tot de huidige levensvorm worden gerekend, zoals: internet, tv-/radiosignaal, mobiel en/of vaste telefonie, dient de gemeente in eigen beheer te verstrekken aan cliënt/cliënten.
  22. Bij schuldensanering/aflossing moet de gemeente heel goed kijken of zij zelf tot de schuldeiser behoort en/of er geen schulden zijn ontstaan door foutieve handelingen van en door de gemeente zelf. Regelmatig komt het voor, dat er bij schulden die ontstaan zijn er helemaal geen sprake is van fraude, maar door onoverzichtelijke situaties.
  23. De gemeente moet zorgdragen dat de cliënt, die in de schuldsanering/schuldenaflossing zit, de aflossing goed en regelmatig, minimaal 1 keer per maand kan volgen, dit zowel digitaal als per post aan te bieden. Cliënt ziet wat er met de gelden/schuldenaflossing gebeurt en blijft daarbij goed betrokken en kan dit ook meenemen als leermoment(en) bij het leren budgetteren.

Schulden voorkomen:

  1. Leer Cliënt/Cliënten die in een schuldentraject zit/zitten budgetteren. Blijf ook de cliënt/cliënten de eerste maanden, nadat zij uit de schuldaflossing zijn gekomen, ondersteunen met budgetteren, zodat de terugkeer naar eigen regie in een rustig en veilig vaarwater plaatsvindt.
  2. Dwing een zorgplicht af bij banken, Verhuurmaatschappijen/particuliere verhuurders/makelaars, zorgverzekeraars/verzekeringen, energieleveranciers en telefoonmaatschappijen, dat deze eerder en meer empatisch aan de bel trekken als betalingen uitblijven.
  3. Vanuit de gemeente zou er signalen uit moeten gaan naar scholen, zoals: Basisscholen en alle vormen van voortgezet-, middelbaar- en hoger onderwijs om daar trainingen/cursussen/workshops/lessen te geven over budgetteren, dit zou gedaan kunnen worden door ervaringsdeskundigen (uiteraard dienen deze mensen in dienst te zijn van de gemeente en een salaris te ontvangen). Hiermee wordt voorkomen dat kinderen jongvolwassenen leren omgaan met geld en het uitgeven ervan, waardoor er minder schulden worden gemaakt op jonge- maar ook op hogere leeftijd daar schulden ook door volwassenen worden gemaakt.
  4. Gemeentes moeten een veel bredere samenwerking aangaan betreffende de schuldsanering en schuldenaflossing. Zo wordt ook het meer inzichtelijk waardoor schulden ontstaan en kan er landelijk wat mee gedaan worden. Ook het verdien model voor incassobureaus worden dan inzichtelijker en kan ook aan dat verdien model paal en perk worden gesteld.
  5. De gemeente moet ook een onafhankelijke geschillencommissie instellen, zodat de gemeente laat zien naast haar burger te staan en niet tegenover de burger.
  6. Burgers/inwoners van Amsterdam, die van een bijstandsuitkering den wel beneden het minimuminkomen moeten rondkomen, deze Burgers voorzien van een ov-pas, zodat voor hun er niet gebruik gemaakt moet worden van “zwartreizen”, zodat daaruit een schuld kan ontstaan,

Schulden klein houden:

Binnengekomen signaal 1:

Een burger met een leesprobleem heeft onlangs het volgende meegemaakt: De burger zag (achteraf toen een “voorleesmaatje” met de burger zijn poststukken voorlas) dat een tandarts rekening van € 28 binnen drie maanden is uitgegroeid naar een bedrag van € 380! Dit betekent een dat dit 13 maal het oorspronkelijke bedrag werd binnen 100 dagen!

vanaf de invoering van de participatiewet is het voor mensen met een lees beperking niet altijd, vaak niet mogelijk om binnen de gestelde termijn te reageren aangezien zij geen ondersteuning ontvangen! veel mensen leven in een isolement of hebben weinig sociale contacten! daarnaast zijn mensen behoorlijk kwets paar wanneer je met je financiële zaken bij vrienden, buren, familie of kennissen moet aankloppen voor hulp/ondersteuning! gezien het persoonlijke leed wat schuilgaat achter het ontstaan van de schulden moeten de wettelijke termijnen aangepast worden, of dat een ieder die onder de participatiewet valt en een leesprobleem heeft en of anders, om de twee weken een(gratis)administratief medewerker, die zich ook houdt aan de privacy wetgeving, krijgt toegewezen, nu hebben mensen vaak helemaal geen ondersteuning en lopen de schulden dus maar op, dit is een niet wenselijke situatie! in het kader van schulden klein houden en sterker nog het voorkomen van schulden moet hier iets aan gebeuren zodat mensen met een lees beperking niet de dupe worden van de schuldenindustrie!

Signaal 2:

Een medewerker van deze gemeente met de indicatie gesubsidieerde arbeid, heeft vanaf de leeftijd van 13 jaar op straat moeten overleven, daar er geen thuiskomst meer was. Gedurende al die jaren is er een schuld inclusief boetes ontstaan van 7.000,00 euro. Door mij aan te melden voor de schuldsanering en de duur van het inzetten van het traject is de schuld opgelopen tot 30.000,00 euro. Vele boetes die bij de schuld zitten zijn gekomen door “zwartreizen”. Ik moest wel van “zwartreizen” gebruik maken, daar ik geen inkomsten had en heb ik ook nooit de juiste opvang gekregen en of aangeboden, maar ik moest mij wel verplaatsen naar de eet en slaapadressen, die zich niet op loopafstand bevonden. Maar ik kon niet anders bij het “slaap en eetadres” komen die de gemeente mij en vele andere burgers zonder een dak boven ons hoofd aan heeft geboden. Het is voor mij onmogelijk met het inkomen wat ik verdien om deze schuld van 30.000,00 euro af te lossen, waarvan de oorspronkelijke schuld 25 procent bedraagt.

  1. Totaal geen huisuitzettingen; zowel bij huur- als bij koopwoningen. Onderzoek of bij koopwoningen de hypotheek overgenomen kan worden door de Creditbank.
  2. De 95 procent regeling is een kleine verbetering, echter zal het minimuminkomen omhoog moeten, zonder hiervoor een vorm van toeslag(en) te gebruiken, maar wel het inkomen met bijbehorende maatwerk qua gezinssamenstelling en de daarbij voorkomende belemmeringen.
  3. Ouder en/of ouders, die in een schuldsanering zitten, aangeven dat tijdens het lopend schuldtraject hun kind dan wel kinderen naar buitenschoolse opvang kunnen, zodat werkende ouders zich daar niet druk over behoeven te maken ende daarmee bijkomende de kosten voor de gemeente komen.
  4. Cliént/Cliënten die aan het werk zijn, dan wel aan het werk willen gaan en het beoogde werk kunnen behouden dan wel het werk kunnen bemachtigen, door hiervoor een cursus en/of cursussen te volgen, de daarmee gepaarde kosten door de gemeente moeten worden vergoed, dit zou beter gecommuniceerd moeten worden, dit moet ook gelden bij eventuele opname van vakantiedagen, zodat er voldoende rust dagen voor cliënt/cliënten over blijft.
  5. Schuld die is ontstaan door opgelegde boetes tijdens het “zwartreizen”, waarvan de betreffende Burger dan el in het geheel geen uitkering of inkomen heeft dan wel een Bijstandsuitkering dan wel in een schuldenaflossing zit, deze schuld in zijn geheel wegnemen.
  6. Schulden die ontstaan door verkregen boetes bij het “zwartreizen” in de stad en opgelegd zijn via het gemeentelijk vervoerbedrijf niet hoger

mogen oplopen dan twee maal het minimum loon!

Schulden oplossen:

  1. Schuldsanering en/of schuldenaflossing mag nooit langer duren dan maximaal 3 jaar.
  2. Het plaatsen van burgers onder bewind voering moet gereduceerd worden tot een minimum. Bewind voering brengt veelal negatieve invloeden met zich mee.

Schuldenrust:

  1. Gelijk contact opnemen met schuldeisers, zodra bekend is bij de gemeente, dat er een schuldenlast is bij een burger, zodat de hierbij ontstane incassokosten gestopt worden en de schuld niet verder wordt verhoogd.
  2. Voorkom ‘onbedoelde verhoging van schulden’ door het opleggen van boetes op uitstaande incasso’s. De gemeente moet in het contact met de schuldenaar dit zien te voorkomen.
  3. De gemeente moet gelijk met een schuldenrust ook een schuldentraject aanbieden, waarbij de schulden in zijn geheel zijn geïnventariseerd binnen 3 maanden, anders heeft een schuldenrust geen zin. Indien een schuldenrust van “start” gaat, moeten alle incasso’s ook worden stopgezet, op zo’n manier, dat er vanaf dat moment geen boetes of verhogingen daarvan worden opgelegd, anders heeft schuldenrust ook geen zin.

Vastgesteld door de plenaire vergadering van de Participatieraad Amsterdam op 9 juni 2021.